Wij beschrijven de alternatieven zodat jullie een overzicht hebben over wat de mogelijkheden zijn om toch tot een secundair diploma te komen moest er sprake zijn van een vroegtijdige schoolverlater. Door deze alternatieven te beschrijven geven we een overzicht over de nog vele vormen van ondersteuning bij jongeren die schoolmoe zijn.

 

 Ondersteuning van het CLB

Een gevolg van schoolmoeheid is dat men gaat spijbelen. In België geldt de leerplicht. Dit wil zeggen dat kinderen vanaf één september van het kalenderjaar van hun zesde verjaardag les moeten volgen. Dit hoeft niet op een school, dit kan ook door huisonderwijs of privé-onderwijs. Kinderen zijn voltijds leerplichtig tot hun vijftien of zestien jaar. Nadien kunnen leerlingen indien ze niet graag meer naar school gaan, naar het deeltijds onderwijs. Dit is drie dagen werken en twee dagen school. De leerplicht eindigt op achttienjarige leeftijd.

 

Wanneer kinderen wegblijven van school zonder geldige reden, spreekt men van spijbelen. Te vaak afwezig zijn op school kan een succesvolle schoolcarrière in het gedrang brengen.  Het is een uitdaging voor leerkrachten om de lessen met passie te geven en grip te krijgen op de schoolmotivatie van de leerlingen. Wanneer ex-spijbelaars terug naar school gaan, is het de taak van de leerkracht om motivatie te vinden bij de kinderen om zo de negatieve spiraal van afwezigheden te doorbreken en de band met de school te herstellen.

Als een kind problematisch afwezig is, kan de school het Centrum voor Leerlingenbegeleiding inschakelen. Het CLB is een dienst waarop leerlingen, ouders, leerkrachten en schooldirecties een beroep kunnen doen voor informatie, advies en begeleiding. In het geval van spijbelen zouden de leerkrachten beroep kunnen doen op een begeleiding. De afbeelding die u hieronder ziet, is een onderdeel van het stappenplan van de Vlaamse overheid over spijbelen. Het volledige stappenplan kunt u terugvinden bij de bijlagen.

 

Als het CLB geen resultaat oplevert kan de school de politie inschakelen en een spijbelcontract opstellen tussen ouders, het kind en de school.

Ook als dit geen resultaat oplevert, wordt er een proces-verbaal opgemaakt dat vervolgens naar het parket gaat of overgemaakt wordt aan het ministerie van Onderwijs en Vorming. Het ministerie kan dan verdere maatregelen treffen.

 

Time-out

Een time-out kennen we vandaag onder de noemer NAFT, dit is een Naadloos flexibel traject. Het wordt onder andere vanuit Arktos ondersteund. De voorstelling van Arktos als organisatie kan je vinden in de voorstelling van de stageplaats van Geertrui. Wanneer de aansluiting tussen de jongeren en de school is verdwenen, wordt deze op verscheidene wijzen terug hersteld. Aangezien de vraag of casus bij iedereen anders is, wordt het traject steeds afgestemd op de interesses van de jongeren. Daarnaast blijft er contact tussen de school en de jongere tijdens de afwezigheid.

 

Naast individuele trajecten kunnen ook volledige klassen een NAFT doorlopen, hier spreken we dan niet van een Time-out. Men gaat op zoek naar trajecten om de klas terug te laten aansluiten bij de school en de leerkrachten. Dit kan bijvoorbeeld een klasdag zijn waarin men activiteiten organiseert om de groepscohesie terug te versterken.

 

Een belangrijk aspect van een time-out project is dat ze de jongere benaderen vanuit zijn/haar gehele context. Niet enkel de problematieken die zich voordoen op school worden bekeken maar men gaat dieper zoeken naar de achterliggende oorzaken. Zo bespreken ze in individuele gesprekken met jongeren waar hun gedrag juist vandaan komt. Dit is een leerrijke ervaring voor de jongeren in kwestie, ze leren zichzelf beter kennen. Ook gaan ze voor elke jongere op zoek naar ‘tips and trics’ die deze kan toepassen in moeilijke situaties.

 

Er vinden regelmatig ronde tafel gesprekken plaats in de school. De ouders van de jongere, de jongere zelf, de directie van de school, vertrouwensleerkracht en de begeleider van time-out zullen hier aanwezig zijn. Zo evalueren ze samen het traject.

 

Na ongeveer twee weken kan de jongere terugkeren naar de school. De periode van de time-out kan ook verlengd worden als blijkt dat de jongere of de school nog niet klaar is. Het is belangrijk dat de school de jongere een eerlijke tweede kans geeft. Zo zal het hervallen in het oude gedragspatroon verminderd worden. Als de begeleiding van time-out merken dat de jongere gebaat zou zijn met extra begeleiding/ondersteuning zullen zij dit ook aankaarten. Met toestemming van de jongere en diens ouders zal de verdere hulpverlening gestart worden.

28u P.O.T

Zoals in de voorstelling van de werkplek van Geertrui werd uitgelegd zijn de jongeren die op Etap komen opgedeeld in projecten. Je hebt Voortraject en P.O.T, dit laatste staat voor persoonlijk ontwikkelingstraject. P.O.T is een traject van het vormingscentrum Arktos. Het gaat om leerlingen uit het CDO, Centrum deeltijds onderwijs. Etap is dus een van de schoolondersteunende projecten van Arktos en WEB. Dit is voor jongeren die niet kunnen of willen meedraaien in een school- of arbeidsgericht traject. Jongeren kunnen een traject van 28 uur P.O.T. aangaan wanneer ook naar school gaan moeilijk is geworden.

Door 28 uur naar Etap te komen, voldoen ze toch aan een voltijds traject. Samen met de jongeren wordt er een project op maat georganiseerd. Dit kan uiteindelijk ook een I.T. worden, dit is een individueel traject, wanneer het werken in een groep nog niet mogelijk of geschikt is. Door middel van uitdagende vormingen proberen we te werken aan doelstellingen die hen twee dagen in de week terug op de schoolbanken kunnen krijgen.

Hieronder enkele voorbeelden van vormingen:

1. Samenwerkingsvormen
2. Weerbaarheidstraining
3. Werkplekleren: bedrijfsbezoek, werkopdracht,
4. Sport, crea, koken

Achter deze vormingen schuilen steeds een hele reeks competenties die de jongeren kunnen gebruiken om optimaal te functioneren in schoolse - of werkomgeving. Iedere jongere heeft individuele doelstellingen waar ze iedere dag proberen rond te werken. Wanneer jongeren laten zien dat ze aan hun doelstellingen werken en een positieve evolutie is vast te stellen, kunnen ze doorstromen naar een ander traject binnen het Deeltijds onderwijs. De doelstellingen worden steeds in overleg met de jongeren, CLB, leerlingenbegeleiding, ouders en trajectbegeleider opgesteld.

Secundair volwassenenonderwijs

Wanneer je het secundair vroegtijdig verlaat, is het toch nog mogelijk om een diploma secundair te halen in het secundair volwassenenonderwijs. Vroeger kenden we dit onder de noemer tweedekansonderwijs.

 

Om een diploma te halen in het secundair volwassenenonderwijs zijn ze er twee mogelijkheden:

1. Opleiding studiegebied Algemene Vorming op niveau ASO
2. Diplomagerichte opleiding met Aanvullende Algemene vorming

 

Aan het secundair volwassenenonderwijs zijn een aantal voorwaarden verbonden. Je moet de minimumleeftijd van achttien jaar hebben. Of je start hiermee in het jaar dat je achttien wordt als je in september aan je opleiding wilt starten. Daarnaast moet je de Belgische nationaliteit hebben of wettelijk verblijven in België.

 

Als student in het volwassenenonderwijs mag je zelf je traject en de duur van je studie kiezen. Het systeem werkt modulair, dit betekent dat je per module moet inschrijven en niet voor een lessenpakket. Per module krijg je een deelcertificaat. Wanneer je alle modules succesvol afrondt, krijg je een diploma secundair onderwijs. Dit kan echter wel per school verschillen, scholen kiezen zelf hoe ze hun lessen inplannen. In het secundair volwassenenonderwijs kan je een brede waaier aan studierichtingen kiezen: bakkerij, lasser, ICT, meubelmaker, zorg. Enkel een diploma KSO behalen is niet mogelijk in het secundair volwassenenonderwijs.

Bron: Onderwijs Vlaanderen

WIJ-project

WIJ is de afkorting voor WerkInleving voor jongeren. Dit is een intensief traject waarin jongeren een traject volgen om de afstand met de arbeidsmarkt te verkleinen. Dit gebeurt door middel van zeer uiteenlopende vormingen, stages en competentieversterkende ervaringen. Men richt zich voornamelijk op laag- of ongeschoolde jongeren tussen achttien en 25 jaar. Jongeren worden door VDAB, Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding, doorverwezen naar een WIJ-project. Jongeren die door een medische, psychische, psychiatrische of mentale problematiek ver van de arbeidsmarkt staan behoren niet tot de doelgroep van een WIJ-project.

 

Op basis van persoonlijke doelstellingen wordt er een POP opgesteld. Dit is een persoonlijk ontwikkelingsplan. Daarna wordt een persoonlijk actieplan opgesteld dat is afgestemd op het POP. Dit volledig op maat van de competenties van de jongere. Onder andere Web en Arktos organiseren WIJ-projecten. Bij Etap-jongeren probeert men ze, wanneer ze plannen hebben om op hun achttiende verjaardag te stoppen, al vroeg door te verwijzen naar een WIJ-project. Dit is echter niet gemakkelijk om de jongeren van een (verplicht) Voortraject of POT naar een WIJ-project te leiden. Ze hebben hier vaak een verkeerd beeld van omdat dit door dezelfde organisatie wordt ondersteund.

 

 Examencommissie

Onder examencommissie verstaan we dat men op eigen tempo een getuigschrift of diploma secundair onderwijs kan behalen. Studeren voor de Examencommissie is zelfstudie. Dit betekent dat er geen lessen worden gegeven of cursussen ter beschikking worden gesteld. Er wordt wel een lijst doorgegeven van websites, boeken en andere leermiddelen die men kan gebruiken. De examencommissie organiseert enkel en alleen examens.

 

Iedereen kan deelnemen aan de examens van de Examencommissie secundair onderwijs. De leeftijd die je hebt, vooropleiding of nationaliteit spelen geen rol. Enkel als je nog leerplichtig bent moet je les volgen in het secundair onderwijs of huisonderwijs.

 

 Huisonderwijs

In België is er geen schoolplicht, maar wel leerplicht. Dit betekent dat je kind van zes tot achttien jaar ook individueel huisonderwijs kan volgen. Hierbij geven de ouders zelf les of ze doen beroep op een privéleraar. Deze vorm wordt soms ook thuisonderwijs genoemd. Een andere mogelijkheid is het collectief huisonderwijs. Hierbij gaan kinderen naar een privéschool. Deze scholen zijn niet erkend, gefinancierd of gesubsidieerd door de Vlaamse overheid. Onder collectief onderwijs heb je ook de mogelijkheid om met een aantal ouders samen huisonderwijs voor kinderen te organiseren.

 

Als je kind huisonderwijs volgt, dan sta je als ouder zelf in voor alle kosten. Je krijgt als ouder geen schooltoelage voor je kind. Om in orde te zijn met de leerplicht, moet je een verklaring van huisonderwijs indienen. Als kinderen een diploma of getuigschrift willen behalen moeten deze kinderen examens afleggen bij de Examencommissie basisonderwijs of secundair onderwijs. Hiernaast moeten de kinderen verplicht deelnemen aan de systematische contacten van het CLB. Ze kan men de groei, ontwikkeling en de gezondheid van de kinderen opvolgen. De ouders kiezen zelf bij welk CLB de kinderen zich aansluiten.

 

Interessant om te weten is dat je de dagindeling en de jaarindeling van de lessen zelf kan kiezen. Je kiest zelf wanneer je vakantie hebt, en wanneer je les krijgt. De Vlaamse overheid legt geen diplomavereisten op aan de lesgevers, ook niet als je als ouder zelf lesgeeft aan je kind.

 

Hoe organiseer je huisonderwijs?

Huisonderwijs start je bij het begin van het schooljaar. Dit betekent dat leerlingen in de loop van het schooljaar niet kunnen overstappen van onderwijs op school naar huisonderwijs.  Als je als ouder kiest voor huisonderwijs, dan moet je, ten laatste op de derde schooldag van het schooljaar een verklaring van huisonderwijs, met alle bijhorende informatie indienen bij de cel Leerplichtcontrole van het Agentschap voor Onderwijsdiensten. Deze verklaring is een formulier waarin een ouder of een persoon die aan een minderjarige wordt toevertrouwd en verklaart dat de minderjarige huisonderwijs volgt. Daarnaast verzamelt de Onderwijsinspectie met dit formulier aanvullende informatie over de wijze waarop het huisonderwijs georganiseerd wordt.

 

Wil je als ouder het huisonderwijs tijdens het schooljaar stopzetten, dan moet je een bewijs van inschrijving in een erkende school bezorgen aan de cel Leerplichtcontrole van het Agentschap voor Onderwijsdiensten. Hierbij is het belangrijk dat je een attest van inschrijving aan de school waar je kind les gaat volgen vraagt en deze door te bezorgen aan Agodi.